नेपालमा बाघको संख्या ३५५ पुग्यो

आदीबासी जनजाती र स्थानीय समुदायलाई केन्द्रमा राखेर बाघहरुको भविष्य सुरक्षित गर्दै भन्ने नाराका साथ विश्व बाघ दिवस आज मनाइएको छ ।

नेपालमा बाघको संख्या ३५५ पुगेको छ । जसअनुसार पछिल्लो ४ वर्षमा १२० बाघ थपिएको पाइएको छ । २०१८ मा नेपालमा २३५ बाघ थिए । अहिले ३५५ पुगेको छ । सबभन्दा धेरै चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा १२८ बटा बाघ छन् भने बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा १२५ वटा छन् । पर्सामा ४१, शुल्लाफााटामा ३६ र बााकेमा २५ वटा बाघ छन् ।

यस वर्षको अन्तर्राष्ट्रिय अभियानले संरक्षण प्रयासहरू त्यतिबेला सबैभन्दा प्रभावकारी हुन्छन् जब ती समावेशी, न्यायसंगत र भूमिको गहिरो ज्ञान भएका व्यक्तिहरूको नेतृत्वमा गरिन्छ भन्ने बढ्दो मान्यतालाई उजागर गरेको इन्टरनेश्नल युनियन फर कन्जरभेसन अफ नेचर (आईयुसिएन) ले उल्लेख गरेको छ ।

बाघहरू स्वस्थ पारिस्थितिक प्रणालीका सबैभन्दा शक्तिशाली सूचक हुन् । सर्वशत्तिशाली शिकारीका रूपमा, उनीहरूले प्रकृतिमा सन्तुलन कायम गर्न मद्दत गर्छन्, जसले जैविक विविधता जोगाउछ, मौसमलाई सन्तुलनमा राख्छ, र नदी तथा वनहरूको अखण्डता सुनिश्चित गर्छ । तर यी बाघको वासस्थानहरू खाली जंगल होइनन् । यी क्षेत्रहरूमा आदिवासी जनजातिहरू बसोबास गर्छन्, जसको ज्ञान, परम्परा र अधिकारलाई दीर्घकालीन समाधानको हिस्सा बनाउदै सम्मान गर्नुपर्छ ।

सन् २०१४ देखि, जर्मन सहयोगमार्फत सञ्चालित (आईयुसिएन) को एकीकृत बाघ बसोबास संरक्षण कार्यक्रमले भुटान, भारत, बङ्गलादेश, नेपाल, म्यानमार, इन्डोनेसिया र थाइल्याण्डजस्ता बाघहरुको प्रमुख बासस्थान भएका देशहरूमा ३३ वटा परियोजनाहरूमा ४७.५ मिलियन युरो लगानी गरेको छ ।
कार्यक्रमले सन् २०१५ देखि २०२२ सम्मको अवधिमा बाघको संख्या करिब ४० प्रतिशतले वृद्धि भएको अनुमान छ । करिब १० हजार ५०० हेक्टर बाघको वासस्थान पुनर्स्थापित गरिएको छ, र ५ लाखभन्दा बढी रूखहरू रोपेर बिग्रिएको जमिनलाई पुनः प्राकृतिक अवस्थामा फर्काउने काम गरिएको छ ।

९५,००० भन्दा बढी व्यक्तिहरू ले प्रत्यक्ष रूपमा यो कार्यक्रमबाट लाभ उठाएका छन् । यसले दिगो जीविकोपार्जन, स्वच्छ ऊर्जा समाधान, मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरण, र बाघ वासस्थानको स्थानीय संरक्षणमा सहयोग पुर्‍याएको छ ।